Op het Ledig Erf staat sinds augustus 2022 een bronzen sculptuur van twee wielrenners, gecreëerd door kunstenaar Jits Bakker (1937 - 2014). De kunstenaar had ruim vijftig jaar een atelier in De Bilt, bekend als atelier 'de kooi'. Hij verwierf internationale bekendheid middels zijn expressieve sculpturen, maar hij was naast beeldhouwer ook kunstschilder, aquarellist, tekenaar, graficus, frescoschilder, glaskunstenaar en maker van sieraden. Het beeld 'De Tourrenners' staat permanent tentoongesteld op een locatie waar al vele wielerploegen voorbij zijn gekomen, waaronder die van de Tour de France, de Giro d'Italia en La Vuelta.
In 2015 ontving de toenmalige burgemeester van de stad Jan van Zanen een schaalmodel van het beeld, ter ere van de start van de Tour de France in Utrecht. Op 12 augustus 2022, de maand waarin La Vuelta plaatsvond, is de levensgrote uitwerking van 'De Tourrenners' onthuld. De sculptuur is een schenking van de Stichting Jits Bakker Collectie, de stichting die een groot gedeelte van het veelomvattende oeuvre van de kunstenaar beheert. De schenking van het kunstwerk aan de stad Utrecht was één van de laatste wensen van de in 2014 overleden kunstenaar.
Jits Bakker had vanaf zijn vroege jeugd al een sterke band met de stad Utrecht. Hij behaalde zijn diploma aan de Grafische school, nu bekend als het Grafisch Lyceum Utrecht, en werd gezien als een veelbelovend talent. De stad vormde voor de kunstenaar een grote inspiratiebron, getuige de vele kunstwerken die hij in en rondom Utrecht maakte.
Enkele voorbeelden zijn onder meer een (millennium) fresco van 300 x 700 cm in het Academiegebouw van de Universiteit Utrecht aan het Domplein getiteld 'The Return of Christ' en het bronzen beeld 'Het Debat' dat aldaar op de binnenplaats staat. Ook het levensgrote bronzen beeld 'Communicatiecirkel' dat voor het Provinciehuis Utrecht geplaatst is en de twee meter hoge bronzen 'Geborgenheid' in de entrée van het provinciehuis zijn van zijn hand.
Over de Tourrenners
Het beeld 'De Tourrenners' is geïnspireerd op de bekende wielrenner Raymond Poulidor, de grootvader van de hedendaagse profwielrenner Mathieu van der Poel. Tijdens een overzichtstentoonstelling van Jits Bakker in Parijs in 1980 hadden de kunstenaar en Poulidor een bijzondere ontmoeting, waardoor het idee ontstond om Poulidor model te laten staan voor een creatie van de beeldhouwer. Het is een verbeelding geworden waarin het 'moment suprême' in de wielersport is vastgelegd; de figuur voorop viert de vreugdevolle overwinning, terwijl de wielrenner erachter tevergeefs nog net het uiterste uit zichzelf probeert te halen. Het scheelt waarschijnlijk enkele milliseconden.
Het kunstwerk 'De Tourrenners' is in 2000 vervaardigd, gegoten in brons en afgewerkt met diverse lagen donkergrijze en groene patina. Kunstenaar Tibo van de Zand, zoon van Jits Bakker, heeft in 2022 de laatste hand gelegd aan het beeld van zijn vader voor de plaatsing op het Ledig Erf.
Sport vormde een belangrijke inspiratiebron voor Jits Bakker. Hij herkende zichzelf in de topsporters die alles uit zichzelf willen halen. Als geen ander wist de beeldhouwer beweging vast te leggen. In 2014 ontving Jits postuum de IOC Sport and Art Award voor het uitdragen van de Olympische waarden. Tijdens zijn kunstenaarschap heeft hij ontzettend veel sportbeelden vervaardigd, geen enkele sport heeft hem onberoerd gelaten. De beeldhouwer heeft onder meer de Jaap Eden trofee gecreëerd; de award die al sinds de jaren 70 wordt uitgereikt aan de beste Nederlandse topsporters. Ook heeft Jits samen met Johan Cruijff het beeld 'Sliding' gemaakt, de dynamische sculptuur met twee figuren die beiden Cruijff voorstellen. Deze is geveild in 1986. De opbrengsten - ruim een half miljoen euro - gingen naar het grootste weeshuis van Mexico.
Over de kunstenaar
De veelzijdige Utrechtse kunstenaar Jits Bakker nam geen genoegen met de beperkingen van één discipline en koos bij voorkeur voor universele thematiek en herkenbare, tijdloze beeldtaal. Hij werkte ruim 50 jaar vanuit zijn eigenhandig gebouwde atelier 'de kooi' en aangrenzend beeldenlabyrint in De Bilt, maar hij had ook ateliers in de Belgische Ardennen en het Spaanse Andalusië. Zijn werken bevinden zich in vele museale en particuliere collecties in tal van landen, waaronder Amerika, Engeland, Duitsland, Mexico, Finland, Spanje en Portugal. Jits Bakker ontmoette tijdens zijn leven veel wereldleiders en prominenten. Ook ons Koningshuis bezit diverse werken van zijn hand.
Op landgoed Beerschoten in De Bilt bevindt zich het Beeldenpark Jits Bakker met hierin een permanente museale kerncollectie van 31 sculpturen in brons, marmer en graniet. Het beeldenpark is eigendom van de Provincie Utrecht, Jits Bakker heeft de collectie in 2009 geschonken aan de gemeenschap. Landgoed Beerschoten wordt beheerd door Het Utrechts Landschap.
Meer over Jits Bakker: jitsbakkercollectie.com
Foto 1: Tibo van de Zand legt de laatste hand aan het originele beeld De Tourrenners in 2022
Foto 2: Jits Bakker (links) toont Raymond Poulidor (rechts) het eerste schaalmodel van De Tourrenner in Parijs (1980).
Foto 3: De kunstenaar werkend aan het granieten beeld 'Drie Gratiën' (1995).
