‘Daar waar je niet bent, daar is het geluk’
Zo luidt de oplossing van de rebus die 26 jaar lang de voorgevel van het Willem Arntsz Huis aan de Lange Nieuwstraat sierde. Vanaf eind oktober 2021 is het werk weer te zien op een nieuwe locatie: de gevel van het Beatrixgebouw aan de stationszijde. Voor de herplaatsing is het werk vakkundig gerestaureerd.
De rebus is een kunstwerk van kunstenaar Korrie Besems. Deze rebus van neonbuizen, die ongeveer 30 meter beslaat, was jarenlang beeldbepalend in de Lange Nieuwstraat en heeft menig voorbijganger het hoofd doen breken. De regel is gebaseerd op een uitspraak van de componist Franz Schubert. Het werk is oorspronkelijk gemaakt voor de omvangrijke (buiten)tentoonstelling Nachtregels, georganiseerd door het Centraal Museum in 1991. Na de tentoonstellingsperiode van 6 maanden heeft de rebus nog enkele jaren gebrand, en was daarna nog ruim twee decennia goed zichtbaar overdag. Tijdens de verbouwing van het pand in 2017 (officiële naam: Woudagebouw) dreigde ook het kunstwerk te verdwijnen. Een groep enthousiaste vrijwilligers, onder leiding van de Utrechtse Ann de Vries, wist dit echter net op tijd te voorkomen: een paar dagen voor de sloop werden de neonbuizen van de gevel gehaald, om veilig opgeslagen te worden voor herbestemming. En nu heeft de rebus een prachtige nieuwe bestemming gekregen in de stad.
Over de kunstenaar
Korrie Besems is een beeldend kunstenaar die in haar werken geregeld architectuur, beeld – vooral fotografie – en tekst met elkaar verenigt. Zo bevatte het deel van de tentoonstelling Nachtregels dat binnen de muren van het Centraal Museum plaatsvond drie met tekst overschilderde foto’s van haar hand. Leo Dalfgaauw schreef in 1991 in de bijgaande tentoonstellingscatalogus: “Het lijkt niet verwonderlijk dat, vanuit deze fascinatie voor tekst en beeld, Korrie Besems voor Nachtregels heeft gekozen voor een rebus; hierin gaan de twee elementen immers ‘letterlijk’ een symbiose aan.” De neon rebus was een van de eerste grotere werken in de openbare ruimte van haar hand. In navolging van de rebus, verscheen in 1996 in Utrecht ook haar (eveneens ongetitelde) lichtsculptuur op en rond zwembad De Kwakel als kunstopdracht van de gemeente Utrecht. Dit werk is helaas niet meer te zien.
Over Nachtregels
Nachtregels (1991) was een grootschalige buitententoonstelling van het Centraal Museum onder artistieke leiding van Sjarel Ex. Zo was op alle zijden van de Domtoren was een laserprojectie te zien van internationaal gerenommeerde kunstenaar Jenny Holzer, Laser, op de Neudeflat was TAT 1985 te zien, een lichtbak van Carel Blotkamp en op de oude watertoren was het werk Zwart van John Körmeling.
De tentoonstelling heeft een blijvende stempel gedrukt op het aangezicht van de Utrechtse binnenstad, of specifieker, het Museumkwartier. Zo is in de Korte Smeestraat nog steeds het werk Evening Time is Reading Time van kunstenaar Allen Ruppersberg te zien. Op het Ledig Erf, op de noordgevel van het Louis Hartloopercomplex hangt het lichtkunstwerk Van wie zijn deze vleugels van Ilya Kabakov.
Foto's: Lighthouse Productions I Dirk Verwoerd
Laatste foto: schetsontwerp Nachtregels, tekening, Korrie Besems, 1991. Collectie Centraal Museum
